Donaným Ýncelemesi: 3Dfx Grafik Kartý

Giriþ

Bir yýl kadar önce 3Dfx Interactive isimli bir þirket insanlarýn PC'ler üzerindeki üc boyutlu grafikler hakkýndaki düsüncelerini altüst edecek üc boyutlu yeni yongatakýmlarýný duyurdu. 3Dfx yongatakýmýnýn ilk sürümünden önce, bir ev bilgisayarý üzerinde 3 boyutlu yüksek uç grafiðe sahip olmanýn makul fiyatlý bir alternatifi yoktu. Yüksek uç grafikler sadece SGI'lar, Sun'lar gibi pahalý özel donanýma sahip pahalý iþ istasyonlarý üzerinde bulunabiliyorlardý. Number Nine, Diamond Multimedia ve Matrox gibi PC video adaptör üreticilerinin marketlerinde 3 boyutlu yeteneklere sahip oldugu bilinen makul fiyatli video adaptörleri vardý, ama bu yetenekler, SGI'lar ve diðer iþ istasyonlarý üzerinde bulunan pahalý 3 boyutlu donanýma göre oldukça sýnýrlýydý.

Voodoo 3Dfx isimli 3Dfx yongatakýmýnýn sürýmý ile birlikte 3 boyutlu yüksek uç grafikler vasat bilgisayar kullanýcýsý için daha makul fiyatlý hale geldi. Bu yongatakýmýnýn performansý, 3 boyutlu yüksek uç grafikleri ev masaüstü bilgisayarýna getirmedeki sonsuz emek açýsýndan hiç kuþkusuz bir deðerlendirmedir. Daha önceleri, diðer video yongatakýmlarýnýn 3 boyutlu yetenekleri, z-tamponlama (z-buffering) ve gourad gölgelemeyle (gourad shading) (daha ilkel olanlarýndan bazýlarý sýnýrlý metinsel haritalamayý desteklediler), ama bu yetenekleri çoðu zaman yalnýzca belli bir çözünürlük ya da renk derinliði için mümkündü. Ne yazik ki, bir uygulamada çalýþmak amacýyla bu yeteneklerden bazýlarýnü koymak için pek çok CPU müdahalesi gerekiyordu.

Video Adaptörlerinde 3 Boyut Yeteneklerindeki Sýnýrlamalar

Ýþte video adaptörlerinden birinin ne gibi yetenek kýsýtlarýna sahip olabileceðine dair bir örnek: z-tamponlamayý desteklediðini iddia edebilir ama yalnýzca baþka þekilde kullanýlmayan video belleðindeki piksellerin z-koordinatlarýný depolayan video sürücüleri içinde kodu bulunabilir. Bu z-tamponlama belki sadece daha düþük çözünürlüklü ve daha düþük renk derinlikli modlarda (yüntemlerde) kullanýlabilir, çünkü yüksek modlar daha fazla bellek kullanýr. Daha yüksek modlarda z-koordinatlarýnýn depolanmasýna olanak tanýyacak yeterince serbest bellek olmayacaktý. Video belleðindeki bu z-koordinatlarýnýn depolanmasýyla bile, uygulama, video belleðindeki z-tamponla yeni piksellerin z-koordinatlariýný kýyaslamak için hala CPU kullanma gereksinimi duyacaktýr. Bu kýyaslamalar önemli ölcüde CPU gücü harcanmasýný gerektirdiðinden, video adaptörünün z-tamponlama yeteneði; gerçekte klasik z-tampon darboðazýný ortadan kaldýrmamaktadýr. Eðer bu sizin icin gereðinden fazla bilgi ise endiþelenmeyin... Bu, 3 boyutu ve 3Dfx yongatakýmýný desteklediklerini iddia eden video adaptörleri arasýndaki farklýlýklarý görmek icin gerekli olmayan, teknik bir açýklamadýr.

Voodoo 3Dfx Yongatakýmýnýn Yetenekleri

Voodoo 3Dfx'in ayný ederdeki diðer video Yongatakýmý üreticilerinden biriyle karþýlaþtýrýlamayacak kadar çok geliþmiþ 3 boyutlu yeteneklere sahip olduðunu söylemek yeterlidir. Yongatakýmý, gourad-golgeleme, derinlemesine tamponlama (w-tamponlama kadar z-tamponlama da buna dahil) alfa harmanlama, bulanýklaþtýrma, renk anahtarlama ve dithering gibi 3 boyutlu genel yetenekleri över. Ayrýca doðru düzgün-perspektifli metin haritalama, uç-doðrusallýklý mip-haritalama, metin aydýnlatma, alt-piksel düzeltimi ve metinsel boþluk açýlýmý da yetenekleri arasýndadýr. Tüm bu yetenekler çok az ya da hiç uygulamasýz, tamamen donanýmda gerçekleþtirilmektedir. Þu an için Voodoo 3Dfx koordinat kurumunu desteklemiyor, ama modern CPU'lar bu hesaplamalar için fazlasýyla iþlemci gücü saðladýklarýndan genelde bir problem teþkil etmiyor. 3Dfx yongatakýmýnýn Voodoo2 isimli bir sonraki nesli grafikler için daha fazla hýz saðlayarak, bu yetenege sahip olacaðýný dikkate alan Voodoo2'yi uygulayan video adaptörlerinin test modelleri bile hýz rekorlarý kýrýyorlar! Daha da önemlisi, þu anki Voodoo yongatakýmý yeteneklerinin görüntü bellek performans ederi göze çarpan bir özelliktir.

Voodoo 3Dfx Yongatakýmýnýn Sýnýrlamalarý

Ne yazik ki, Voodoo 3Dfx yongatakýmýnýn da kendine göre kýsýtlarý var. Bu yongatakýmýnýn birincil kýsýtý sadece tüm-ekran sunum yapabilmesi ve bir bilgisayardaki tek bir adaptör olarak etkin þekilde kullanýlamamasý. 3Dfx yongatakýmýný destekleyen video adaptörleri onunla birlikte çalýsan baðýmsýz baþka bir video kartýna gereksinim duyuyorlar. 3Dfx'in beraberindeki adaptör tamamen baðýmsýz adaptör tarafýnda, birlikte çalýsýr. Çalýþma tarzý þudur: Ýþletim sistemi normalde baðýmsýz, normal bir video adaptörü kullanür, ama herhangi bir uygulama, bir sunum icin 3Dfx yongatakýmýný kullanmak istediðinde, 3Dfx'i baþlatmalarý icin 3Dfx sýrýcýlerine eriþir. Ardýndan 3Dfx harekete geçer ve uygulama tarafýndan çaðrýlan Glide (Kayma) fonksiyonlarýna gore sunuma baþlar.

3Dfx adaptörsüz normal bir konfigürasyonda, baðýmsýz adaptör, ana levha üzerindeki kendi taþýt slot'u üzerinde oturur ve monitöre baðlanacak bir çýktýya sahiptir. Video adaptörünün çýktýsý daha sonra monitörde görüntülenecektir. Monster3D ve Pure3D video adaptörlerinin her ikisine de ayni monitöru kullanma hakký veren bir geçiþ sistemi kullanýrlar. Bunun gibi bir konfigürasyon, ana levha üzerindeki slot'lara yerleþtirilmis her iki video adaptörünü de içerir. Baðýmsýz video adaptörünün çýktýsý, genellikle 3Dfx adaptörünün içinde yer alan bir geçiþ kablosu aracýlýgýyla 3Dfx üzerindeki bir girdiye baðlanýr. Ardýndan monitör de 3Dfx adaptörünün çýktýsýna baðlanýr. Normal çalýþma durumunda, baðýmsýz video adaptörü 3Dfx adaptörünün girdisine giden kendi normal video sinyalini üretir ve 3Dfx de videosinyalini monitöre iletir. Bir uygulama 3Dfx sürücüsüne 3Dfx'i baþlatmasünü söylediðinde, 3Dfx adaptöruü geçisþi kapatýr ve baðýmsýz video adaptörünün sinyali artýk monitöre ulaþamaz. Bunun yerine, 3Dfx adaptörü monitöre kendi sinyalini yollamaya baþlar. 3Dfx adaptörü tarafýnda yapýlan tüm sunum, uygulama, 3Dfx'i sonlandýrmak için sürücüye bir kapanýþ komutunu devreye sokana kadar ve baðýmsýz video adaptörünün sinyalini monitöre göndermeye baþlayana deðin, monitöre ulasir.  

Ne yazýk ki, geçiþ konfigürasyonuyla, normal video adaptörünün cýktýsý görülmez ve bu durum Xwindows gibi bir pencereleme sistemi kullanan ve bir pencerede sunum yapmak isteyen bir uygulama için problemlere yol açabilir. 3Dfx adaptörleri tarafýndan desteklenen baþka bir yöntem, bu durumlardaki uygulamalar için daha iyi sonuç verebilir, ama bunun için bir monitöre daha ihtiyaç vardýr. Eðer iki monitörünüz varsa, normal baðýmsýz video kartýnýn cýktýsýna baðlayabilirsiniz, diðer monitör de 3Dfx adaptörünün çýktýsýna baðlanabilir. Bu þekilde, bir monitör daima sizin baðýmsýz adaptörýnýzýn sinyalini görüntüleyecektir. Diðer monitör, 3Dfx adaptörü baþlatýlana kadar hiçbir þey görüntülemeyecektir. 3Dfx devreye girdiði an, bir monitörü normal pencereleme sisteminiz için kullanabilirsiniz, diðer monitör de 3Dfx'ten tamekran görüntü saðlayacaktýr.

3Dfx tarafýndan yapýlan 3Dfx RUSH Yongatakýmý isminde, bir pencerede sunum yapabilen daha yeni bir yongatakýmý var. Bu yongatakýmlý video adaptörleri Rush yongatakýmýnýn tarafýnda bir de 2 boyutlu bir yongatakýmýný barýndýrabilir ve bunlar ortak bir çerãeve tamponunu paylaþabilirler. Þu an bunun için Linux desteði olmasa da, bu durum burada ele alýnmayacaktýr ama geliþme sürmektedir.

3Dfx yongatakýmýnýn diðer bir kýsýtý da günümüz video kartlarýnýn ulaþabildiði kadar yüksek çözünürlüklere eriþememesidir. Guünümüzün baðýmsýz video kartlarý 1280x1024, 1600x1200 ve daha yüksek çözünürlükleri bile desteklerken, 3Dfx video adaptörleri genellikle 640x480'den öte gidememektedirler. Bu, tahmin edebileceðiniz gibi bir kýsüttan daha fazla bir þey deðildir. 3Dfx'in anti aliasing ve metin filtreleme yetenekleri ile büyük miktardaki nesneler 640x480 çözünürlügüne þýkýþtýrýlabilir ve sanal olarak pikselizasyon ortaya çýkmaz. Aslýna bakarsanýz, sadece görüntüye bakarak bir 3Dfx uygulamasýnýn çözünürlügünü belirlemek oldukça zordur!

Monster3D gibi daha yaygýn olan taban seviyeli 3Dfx kartlarý yalnýzca 640x480'e eriþebilir. Bazýlarýnýn 800x600'e ulaþabileceðine inanýyorum, ama bana bu çözünürlükte, normalde bu tamponlar icin kullanýlacak olan bellek ekstra çözünürlük için kullanýlacagýndan, adaptörün derinlemesine ve alfa tamponlama gibi yeteneklerini kaybettiði söylendi. 3 boyutlu kuvantum modellerinden olan yüksek uç 3Dfx adaptörleri, derinlemesine ve alfa tamponlamada sorun çýkarmaksýzýn 800x600'u destekleyebilmektedir.

OEM Üreticileri 3Dfx Kullanýyor.

3Dfx Interactive bu yüksek performanslý 3 boyutlu yongatakýmýnýn ureticisi, ama her nasýlsa, bu yongatakýmýný kullanan video adaptörlerini üretmiyorlar. Diamond Multimedia, Orchid Technology ve Canopus Corporation gibi diðer firmalarýn hepsi de yongatakýmýný uygulatan video adaptörleri yapýyorlar. Diamond Monster3D'yi, Orchid Righteous3D'yi ve Canopus da Pure3D'yi yapiyor. Quantum 3D isimli bir firma 3Dfx'ten ayrýldý ve Voodoo'nun ileri konfigürasyonlarýný kullanan video adaptörleri (çoklu PixelFX ve TexelFX birimleri, daha fazla çerçeve tamponu ya da metin salt okunur belleði,vb.) sunuyor. Bu modeller Obsidian 3D modelleri olarak biliniyor. 3Dfx yongatakýmý kullanarak video adaptörü üreten video üreticilerinin tüm listesi icin 3Dfx web sitesine (www.3dfx.com) uðrayabilirisiniz.

Voodoo 3Dfx Içselleri

Aslinda Voodoo yongatakýmý, ayrý Voodoo altsistemlerinden oluþan ileri düzeyde esnek grafik sunumu yapan bir lokomotif gibi duüþünülebilir. Altsistemlerin çeþitli kombinasyonlarý olabilir ama en basit anlamdaki konfigürasyon, sadece tek bir Voodoo altsisteminden ibaret olacaktýr. Her bir altsistem, PixelFX ve TexelFX birimleri olarak bilinen ayrý sunum iþlemcilerinden olusur. PixelFX, derinlik tamponlama ve gourad gölgeleme gibi piksel iþlemlerinden sorumlu olan birimdir. TexelFX birimi, metin filtreleme ve projeksiyon gibi metinsel iþlemlerden sorumludur. Bu birimler birlikte aydýnlatýlmüþ metinler gibi etkiler üretmek için beraber ãalýþabilirler. Bu birimlerin herbirinin özel iþlemleri için kullanacaklarý kendi video bellekleri vardýr. PixelFX, belleðini çerçeve tampon için piksel depolamak amacýyla kullanýr. TexelFX ise belleðini metinleri depolamak için kullanir.

Her bir Voodoo altsistem kombinasyonu bir PixelFX birimi içerir, ama metinsel haritalama hýzýný arttýrmak için bir, iki ya da üç ayrý TexelFX birimi ile konfigüre edilmiþ altsistemler olabilir. Dahasý, bir Voodoo makinasý çoklu altsistemler ile konfigüre edilebilir ve makinanýn sunum oranýný etkin bir þekilde ikiye katlamak için tarama çizgisi giriþikleme (scanline interleaving) kullanýlabilir. Bu ileri düzey konfigürasyonlar; deneme olaylarýnda kanýtlanmýs olan yüksek uç SGI iþ istasyonlarýnda bile daha yüksek performans saðlama yeteneðine sahiptirler. Tabii ki, bu ileri düzey konfigürasyonlar, popüler Voodoo video adaptörlerinde kullanülan ve birçok kullanýcý tarafýndan olduðu düþünülen basit konfigürasyondan biraz daha pahalýdýr.

3Dfx Programlama

3DFX Interactive donanýmlarýný basite indirgemek adýna mühendisliðe ters düþecek bir þey yapma korkusu nedeniyle yongatakýmlarýnýn kayýt düzeyindeki programlama dokümanlarýný basmayacaklar. Bunun yerine, Glide isimli bir SDK'yý yayýyorlar; bu, donanýmýn tepesinde "mikro-kayman" görevi görür. Glide, çok az duyulmus 3Dfx yongatakýmlarýný programlamak için daha kolay bir Uygulama Programlama Arayüzü (API) geliþtirirken, kayýt özelliklerini saklayan bir yazýlým kitaplýðýndan kurulu bir fonksiyonlar kümesidir. Kitaplýklar, 3Dfx'in API için çok kapsamlý dokümantasyonunu desteklemek amacýyla seçtiði platformlara (Linux dahil) nakledilir. Geliþtiriciler, 3 boyutlu kendi uygulamalarýný 3Dfx ile arabirim oluþturacak þekilde API'yi kullanýrlar. Glide, OpenGL ya da Direct3D'den farklý olarak çok düsük seviyeli bir grafik kitaplýðýdýr. Görüntü listeleri ya da dönüsüm fonksiyonlarý gibi yuksek seviyeli 3 boyutlu grafik yeteneklerinden birini saglamaz. Tam olarak, 3Dfx'in kayýtlarýndan küçük bir özet saðlar ve sadece 3Dfx üzerinde direkt olarak donaným içinde uygulamasý olan yazýlým fonksiyonlarý saðlar. Glide'i Linux'a nakleden kiþiyle görüþtüðümde kitaplýðýn çok basit olduðundan bahsetti. Basit anlamda Glide fonksiyonuna doðru parametreleri girdiðinizi ve fonksiyonlarýn tam olarak parametreleri, kart üzerindeki kayýtlara ittiðini ve 3Dfx'i sunum yapmasý için çaðýrdýðýný söyledi.

Bu, OPENGL geliþtiricileri ya da Direct3D geliþtiricileri 3Dfx uygulamalarý geliþtiremezler anlamýna gelmiyor. OpenGL ve Direct3D sürücüleri; geliþtiriciler, OpenGL ve Direct3D API'lerini kullanabilsinler diye Glide'i kullanmalarý için yazýlmýþslardýr ve sürücü, yüksek seviyeli fonksiyon çagrýlarýný ve iþlemlerini 3Dfx'i dönüþümlü olarak çalýþtýran Glide'a özgü iþlemlere dönüþtüreceklerdir. Bu, geliþme açýsýndan oldukça hýzlý ve etkin bir yöntemdir.

3Dfx ile Mesa Kullanýmý

Mesa (OPENGL'in pek çok iþletim sistemi altýnda çalýþan edersiz uygulamasý) ile Glide arasýnda bir arabirim oluþturan bir sürücü, OPENGL uygulamalarýnýn Linux ve Win95 altýnda donaným desteðiyle birlikte çalýþabilmesi için yazýlmýþtýr. Linux edersiz, Linux derleyicileri edersiz, Mesa edersiz, 3Dfx'in Glide SDK'si edersizdir, bu nedenle temelde bu kombinasyon; çok uygun ücretli yüksek performanslý bir geliþtirme sistemi saðlar. Ne yazik ki Alpha ya da Sparc CPU'larý üzerinde çalisan Linux için Glide SDK'si yoktur, bu nedenle bu durum sadece intel 386 platformuna uygulanabilir.

Bu yazýyý yazdýðým sýrada Mesa'nýn en yeni sürümü 2.5 ve 2.6'nin da deneme aþamasýnda beta sürümleri bulunmaktadýr. Mesa sürücüsü; metinsel haritalama, derinlik tamponlama, bulanýklaþtýrma ve karýþtýrma kadar düz gölgeleme ve gourad gölgeleme ile nokta, çizgi ve çokgen sunumunu ilerletme yetenegi açýsýndan oldukça geliþmiþtir. Daha önce, Voodoo 3dfx yongatakýmýnýn tamekran sunumundan baþka bir yeteneði olmadýðýný vurgulamama raðmen, Mesa sürücüsündeki küçük bir çentiðe (hack) pencere içi sunum dolayýsýyla minnettar olmak da olasýdýr. Bu çentik, veriyi 3Dfx çerçeve tamponundan alýr ve sonu PCI taþýtý üzerinden baðýmsýz video kartýnýn salt okunur belleðine nakleder. Bu, tüm ekran 3Dfx sunumu kadar hýzlý olmasa bile, yine de Mesa'nýn tek baþýna yazýlým sunumundan çok daha hýzlýdýr.

Mesa'yý ftp://iris.ssec.wisc.edu/pub/Mesa ftp sitesinden yöreyeçekebilirsiniz. Mesa iki ayrý paket halinde dagýtýlýyor. Biri ana kitaplýgý, dosyalarý içeriyor ve MesaLib ismiyle baþlýyorken, diðer dosya demo dosyalar paketinden ibaret kalýyor. Demo dosyalar paketi MesaDemos ile baslamalýdýr. Yüklemek için paketleri açmanýz (untar) ve açma iþlemi esnasýnda oluþturduðunuz dizine geçmeniz gerekiyor. Bu aþamadan itibaren Mesa'yý kurarken önünüzde birkaç seçenek var. Mesa'nin 2.5 sürümünden baþlamak üzere hýz artsýn diye intel 386 donaným dilinde (assembly dilinde) yeniden yazýlmýþ dönüþüm yordamlarý vardý. Maalesef birazcýk hatalýlar ama Mesa 2.6'nin beta sürümünde bu hatalar düzeltilmiþ durumda. Mesa'yý 3 boyut destekli ama donaným dili yordamlarý olmaksýzýn kurmak için "make linux-glide" (tabii ki týrnak iþareti olmaksýzýn) yazmanýz gerekiyor. Mesa'yý 3 boyutlu ve donaným dili yordamlarýyla birlikte kurmak icin "make linux-386- glide" (gercekte komut satýrýnda yazarken yine týrnaklarý kullanmýyorsunuz.) yazýn. Mesa 2.6'dan itibaren derleyicinin Mesa'yý ünlü GlQuake ve QuakeII oyunlarýnýn kullanýmý icin eniyileyecek kodu üretmesini saðlayan makefile içine yazýlan derleyici eniyilemeleri vardýr. Eðer Mesa'yý kurarken GlQuake eniyilemesini isterseniz "make linux-386-quake-glide" demeniz gerekir.

Mesa'yi kurduktan sonra onun yüklenmesi için pek çok yol var. Bir alternatif, include ve lib dizinleri içinde yerleþik olan dosyalarý /usr/lib ve /usr/include ya da belki /usr/local/lib ve /usr/local/include koymak olabilirdi. Ya da Linux'un dinamik baðlayýcýsý onlarý bulana deðin onlarý herhangi bir dizine de koyabilirdiniz. Dinamik baðlayýcýnýn baktýðý dizinler /etc/ld.so.conf dosyasýnda konfigüre edilebilir. Çünkü Mesa boyle hýzlý bir adýmda geliþtirildi ve ben serbest birakýldýklarýnda betalarý test etmeyi çok severim, her Mesa sürümü için ayrý dizinler açarým. Hangi sürümü kullanmak istersem isteyeyim, kullanmak istediðim sürümü içeren dizini içine almasý için ld.so.conf dosyam} deðiþtiririm. Þu anda sürüm kitaplýgýný (/usr/local/Mesa-2.5/lib) ve kapsama (include) (/usr/local/Mesa- 2.6/include) dosyalarýný tutan /usr/local/Mesa-2.5 dizinim var. 2.6 betalarý için de /usr/local/Mesa- 2.6b1 ya da /usr/local/Mesa-2.6b2'yi kullanýyorum. Nasýl yaptýðýnýz tamamen size kalmýþ bir þey, ama unutmamanýz gereken ÇOK önemli bir adým var. Yeni kitaplýklar yüklediðinizde ya da /etc/ld.so.conf dosyasýndaki dizinleri deðiþtirdiðinizde mutlaka ldconfig uygulamasýný çalýþtýrmanýz gerekir. Bu, kitaplýk dizinlerine girerek doðru sembolik baðlantýlarý kurar ve birkaç iþlem daha gerçekleþtirir. Eðer baðlayýcýnýn þu anda hangi kitaplýklarý tanýdýðýný görmek isterseniz, ldconfig'i -p secenegi ile birlikte kullanabilirsiniz. Bir uygulamanýn hangi Mesa sürümünü kullandýðýný görmek istersem

ldconfig -p | grep Mesa

yaziyorum ve bu bana Mesa kitaplýk incelemelerini listeliyor. Mesa'yý yükledikten sonra devam etmeye hazýrsýnýz. 3Dfx'i kullanan bir uygulamayý çalýþtýrmak için onu root olarak çalýþtýrmalýsýnýz. Ayrýca kullanmakta olduðunuz Xsunumcusunu piksel baþýna 16 bit renk derinliði kullanacak sekilde ayarlamanýz gerek. Eðer demolarý yöreyeçektiniz ve actýysanýz, Mesa'yi kurduðunuzda onlar derlenmiþ olmalý ve böylelikle onlarý test edebilmelisiniz. Mesa'yý kullandýgýnýz zaman bir Mesa uygulamasýný çalýþtýrmanýz için 3 farklý yol var. Herþeyden önce, 3Dfx'i pek de desteklemeyen bir yazýlým sunumuna herþeyi yaptýrabilirsiniz. Bu benimsenmiþ olandýr. Uygulamanýn 3Dfx'i kullanmasý için çevresel bir degiþkeni ayarlamanýz gerekiyor. Uygulamayi 3Dfx'le birlikte tamekran modunda çalýþtýrmak için,

ifadesini kullanýn, program 3Dfx'i kullanacaktýr. Bir Mesa programýný kullanmak Xwindows içerisinde entrikalý olabilir. Bir Mesa programýný çalýþtýrdýðýnýz zaman, aslýnda Xsunumcusu 3Dfx'in var olup olmadýðýný bile bilmez. Olay þudur: Bir pencere baþlatýldýðýnda ve açýldýðýnda, 3Dfx baþlatýlýr ve sunuma baþlayabilir. Eðer fare imleci Xsunumcusu üzerinde pencerenin dýþýna çýkarsa, Mesa programý artýk klavye girdisini ya da fare hareketlerini algýlamayacaktýr. Bu nedenle, eðer birden fazla monitor kullanmýyor iseniz, eðer pencere yöneticiniz destekliyorsa etkileþimli pencere yerleþimini kullanmanýz tavsiye edilir. Aksi halde, Mesa programýný baþlattýðýnýz anda, 3Dfx arada devreye girecektir ve Xsunumcu masaüstü bilgisayarýnýzýn fare imlecini pencere içerisinde geriye yerleþtirildiðini göremeyeceksiniz. Fare imleci bir kez pencere içine girdi mi bir daha dýþarý taþýnamayacak þekilde fare dönüsüne izin veren bir Mesa programý yazýlabilir. Pencerenin sýnýrýna ulaþtýðý anda pencerenin ortasýna geri gönderilecektir (bu, fare dönüþü olarak bilinir).

Bir uygulamanün bir pencerede görüntüleþtirme yapmak uzere 3Dfx'i kullanmasý için baþka çevresel deðiþkenleri de ayarlamanýz gerekir.

Ardindan MESA_GLX_FX=window dersiniz. Bu deðerleri ayarlayýp programý çalýþtýrdýktan sonra, sunum sýrasýnda sadece yazýlým görüntüleþtirimini kullandýgýnýz zamankinden daha iyi performans almalýsýnýz.

• 3Dfx Interactive'i ziyaret edin.